Nekoliko faktora imaju ključni uticaj na povećanje dostupnosti medicinskih usluga i njihovo ravnomernije raspoređivanje na teritoriji cele Srbije. Sadašnje stanje u tom pogledu nije zadovoljavajuće, jer u manje razvijenim sredinama nema dovoljno lekara, oprema je prilično zastarela, a ulaganja u savremene aparate nije na potrebnom nivou. Plan mreže zdravstvenih ustanova po upravnim okruzima postavio je dobru organizaciju, ali realizacija ne ide potrebnom dinamikom.
Šta donosi ravnomernije raspoređivanje zdravstvenih ustanova i usluga?
Više uspeha u obezbeđivanju dostupnosti zdravstvenih usluga građanima ispunilo bi zahteve osnovnog principa, a to je jednakost u pristupu i zaštiti zdravlja.
Svi građani, bez obzira na to gde žive, zaslužuju isti kvalitet zdravstvene zaštite. Ravnomernim rasporedom zdravstvenih ustanova smanjuje se nejednakost između urbanih i ruralnih područja, omogućavajući ljudima u manje razvijenim sredinama jednaku šansu za pravovremeno lečenje.
Blizina zdravstvenih ustanova omogućava redovne preventivne preglede i pravovremeno otkrivanje bolesti, što vodi uspešnijem lečenju i izlečenju.
Ravnomernijim rasporedom zdravstvenih ustanova smanjio bi se pritisak i opterećenje velikih centara, što je evidentno iz dugih lista čekanja i odlaganja preko potrebnih pregleda i operacija.
Smanjili bi se i putni troškovi, jer se sada često mora putovati do udaljenih centara. To ponekad podrazumeva i ostajanje više dana na pregledima, što povećava individualne troškove i može obeshrabriti pacijente da potraže pomoć na vreme.
Kakvo je sadašnje stanje?
Dostupnost zdravstvenih usluga na teritoriji cele Srbije nije ravnomeran. I kada u manje razvijenim sredinama postoje zdravstvene ustanove, stanje je takvo da broj lekara i opremljenost nisu dovoljni za pružanje usluga prema potrebama građana.
Većina zdravstvenih ustanova, posebno specijalizovanih bolnica i kliničkih centara, nalazi se u većim gradovima poput Beograda, Novog Sada, Niša i Kragujevca. Ovi gradovi privlače stručni medicinski kadar i poseduju moderniju opremu, dok manji gradovi i ruralne sredine često nemaju specijaliste i mogućnost adekvatnog lečenja. Koliki je problem broj lekara, još veći problem je odlazak specijalista u urbane centre, a često i u inostranstvo.
Zdravstveni sistem čini napore za decentralizaciju modernizacijom domova zdravlja i otvaranjem novih bolnica. Problem je što to zahteva dodatne investicije, a traže se i načini za privlačenje medicinskog kadra u manje razvijene krajeve.
Šta je razvoj Kliničkog centra u Kragujevcu značio za građane u centralnoj Srbiji?
Za temu o kojoj govorimo dobar primer je Univerzitetski klinički centar Kragujevac, čijim su razvojem poslednjih decenija umnogome rešeni problemi dostupnosti kvalitetnog lečenja u centralnoj i zapadnoj Srbiji.
Zdravstvo u Kragujevcu ima dugu tradiciju, što je bila dobra osnova za dalja ulaganja i kvalitetan odgovor na povećane zahteve za pružanje zdravstvenih usluga u širokom području Šumadije i gradova i opština u zapadnoj Srbiji. Dotadašnja upućenost na ustanove u Beogradu u najvećem broju slučajeva adekvatno je zamenjena lečenjem na klinikama u Kragujevcu.
Takav ostvareni nivo zdravstvenih usluga doveo je do odluke vlade Srbije da 2005. godine i zvanično formira Klinički centar Kragujevac, kao tercijarnu zdravstvenu ustanovu i jednu od četiri najvišeg nivoa u zemlji, posle Beograda, Novog Sada i Niša. Za zdravstvo grada to je značilo novi podsticaj i uz snaženje Medicinskog fakulteta, kome je klinički centar naučna baza, dovelo je da Klinički centar preraste u Univerzitetski klinički centar Kragujevac 2021. godine.
Univerzitetski klinički centar Kragujevac danas je referentna zdravstvena ustanova za opšte bolnice iz Kraljeva, Čačka, Užica, Kruševca, Gornjeg Milanovca, Kosovske Mitrovice, Jagodine, Ćuprije, Paraćina, Novog Pazara i Aranđelovca i domove zdravlja iz Kragujevca, Topole, Batočine, Lapova, Knića i Rače.
U svojih 17 klinika, 11 centara i 14 stručnih medicinskih i nemedicinskih službi, sa blizu 1200 postelja i oko 3000 zaposlenih, pruža zdravstvenu zaštitu stanovništvu sa šireg područja šest upravnih okruga centralne Srbije, gde živi oko 1,8 miliona stanovnika.
Na godišnjem nivou u svim klinikama obavi se više od 410.000 ambulantnih pregleda, specijalizovano lečenje za oko 41.000 hospitalnih pacijenata i izvrši više od 20.000 operacija.
Primer uspešnog razvoja ginekologije
Ako bismo izdvojili jednu granu medicine kao primer uspešnog razvoja u Kragujevcu, onda je to ginekologija. Još 1930. godine u gradu je formirano hirurško‐ginekološko odeljenje sa 60 postelja, čiju tradiciju baštini današnja Klinika za ginekologiju i akušerstvo.
Najbolji ginekolozi u Kragujevcu vide jedan od vodećih centara za lečenje svih vrsta ginekoloških bolesti, usavršavanje ginekologa i primenu najnovijih dostignuća u toj oblasti medicine. To se odnosi i na veoma prisutnu i razvijenu privatnu ginekološku praksu, koja sa državnom čini 18 specijalizovanih ustanova za ovu oblast medicine.
Idealan spoj struke i nauke ostvaren je jer je Univerzitetski klinički centar nastavna baza Medicinskog fakulteta u Kragujevcu. Vrši kontinuiranu edukaciju lekara na specijalizaciji i užoj specijalizaciji, kao i permanentno obrazovanje zdravstvenih radnika.
Zajednička vizija, koju imaju najbolji ginekolozi u Kragujevcu iz široke baze državne i privatne prakse i medicinske nauke, jeste da grad postane priznati evropski centar koji po svim parametrima uspešne dijagnostike, tehnika lečenja i naučnim dostignućima, neće zaostajati za sličnim u najrazvijenijih evropskim zemljama.